Europejskie Muzeum Roku 2016?

Muzeum Typografii w Chania nominowane do EMYA 2016.

źródło: kwartalnik literacko-kulturalny LiryDram nr.10
tekst i fotografie: Joanna Wypych

Nadarza sie wspaniała okazja, aby przedstawić Muzeum Typografii w Chania - miejsce jedyne w swoim rodzaju, ale wciąż mało znane wśród osób odwiedzających Kretę. Muzeum to otrzymało z końcem 2015 roku nominację do nagrody Europejskie Muzeum Roku (EMYA). Nagrodę tą przyznaje od 40-u lat Europejskie Forum Muzeów działające pod aspicjami Rady Europy. Zwycięzcę tegorocznej edycji konkursu, wyłonionego z prestiżowego grona 49 kandydatów z 24 krajów, poznamy podczas ceremonii, która odbędzie się 9 kwietnia w Hiszpanii.

Od lewej Marlena Zynger i Elia Koumi.

Jak to się stało, że Muzeum Typografii - czyli pismiennictwa, druku i drukarstwa - spotkało się z tak dużym uznaniem nie tylko ekspertów, ale i pozostawia wielkie wrażenie na każdym odwiedzającym. Kluczowe stały się: innowacyjność, wizja, pasja i współpraca. To one pozwoliły prywatnej kolekcji przybrać dzisiejszy kształt i stać się nie tylko miejscem ekspozycji unikatowych zbiorów, ale również całej gamy działań na polu edukacji, promowania literatury i sztuki oraz dziedzictwa kulturowego.

Muzeum Typografii w Chania działa od 2005 roku. Jego powstanie w największej mierze można zawdzięczać założycielom lokalnej gazety "Haniotika Nea" (Χανιώτικα Νέα), Yiannisowi i Eleni Geredakisom. To oni - całe życie związani z lokalną prasą i dziennikarstwem - widzieli ogromną potrzebę zachowania i zaprezentowania wspaniałego, i zmieniającego się w szalonym
tempie dzięki nowym technologiom, świata słowa pisanego epoki druku. Pan Yannis Garedakis wielokrotnie zaznacza: "te wspaniałe przedmioty typograficzne, maszyny drukarskie, zecerzy i drukarze powinni pozostać w naszej pamięci - tak narodził się pomysł utworzenia Muzeum Typografii, który zaczął kręcić się w mojej głowie około trzech dekad temu."

Pierwsze eksponaty zostały odkupione od prywatnych kolekcjonerów z Holandii, Niemiec i Szwajcarii. Gdy zaczęły nieustannie dołączać do nich nowe eksponaty przekazywane przez licznych darczyńców z całej Grecji, nieodzowne stało się znalezienie odpowiedniego miejsca na założenie muzeum. Wybrano w tym celu Park Przemysłowo - Technologiczny w Souda, położony kilka kilometrów od centrum miasteczka Chania. Tu, od maja 2005 roku, można oglądać zapierającą dech kolekcję XIX- wiecznych pras drukarskich, linotypów i zestawów do sitodruku, kaszt czcionek, zabytkowych narzędzi zecerskich i urządzeń introligatorskich. Całość dopełnia biblioteka z przebogatym zbiorem rzadkich publikacji, map, znaczków, pocztówek i innych wartościowych drukowanych materiałów oraz gazet z Grecji i zagranicy od 1850 roku. W muzeum można obejrzeć całe mnóstwo prawdziwych "perełek" i "białych kruków". Niezaprzeczalnie jest nią jedna z kilku na świecie wiernych kopi prasy Gutenberga. Prawdziwymi unikatami są weneckie książki i miedzioryty z XVI i XVII wieku podarowane przez Kostasa Tzortzakisa oraz zabytkowe przedmioty ilustrujące rozwój sztuki graficznej, którym oddano nową salę ekspozycyjną. Całość dopełnia niezmiernie inspirująca i oryginalna wystawa składająca się z dwóch cyklów: "Historia pisma" oraz "Rozwój typografii i sztuk graficznych". Jej autorem jest grafik i drukarz, Antonis Papantonopoulos, który tak jak dziesiątki innych osób stał się wielkim przyjacielem i rzecznikiem Muzeum Typografii w Chania. Należy również nadmienić, że muzeum dysponuje własnym amfiteatrem mogącym pomieścić 80-u widzów oraz sklepem, gdzie można nabyć pamiątki muzealne oraz publikacje Muzeum Typografii, gazety „Haniotika Nea” oraz inne wydawnictwa.

Dyrektor muzeum, Elia Koumi, zapytana o bieżące projekty i najbliższe plany, odpowiada: "obecnie Muzeum Typografii realizuje wiele działań, które wskazują na jego rolę jako miejsca promocji kultury i obejmują takie działania jak: przedstawienia i warsztaty literackie dla dzieci, spotkania autorskie, odczyty, koncerty, kameralne przedstawienia teatralne itp.. Ponadto, już w marcu, Muzeum Typografii we współpracy z Muzeum Benaki oraz Towarzystwem Przyjaciół Literatury i Sztuki, organizuje warsztaty naukowe, dla których wykorzystany będzie amfiteatr muzeum. Stopniowo przygotowujemy się również do trzeciej edycji międzynarodowego konkursu plakatu o tematyce drukarskiej. Spotkał się on z bardzo dużym zainteresowaniem i był dla nas dużym sukcesem. Dowodem na to są setki wspaniałych prac otrzymanych z każdego zakątka Europy - i nie tylko!". Pani Elia Koumi, która niejednokrotnie w miarę możliwości oprowadza gości po muzeum prezentując kolekcję i pracę pras drukarskich (zwiedzający mogą wydrukować stronę gazety "Haniotika Nea" lub pamiątkowy bilecik wizyty w muzeum), z ekscytacją mówi o nominacji do elitarnej nagrody Europejskiego Muzeum Roku. "W kwietni poznamy zwycięzcę! A tymczasem sama nominacja sprawiła nam wiele radości, satysfakcji i była bardzo dużym uznaniem za osobisty wkład, jaki włożyli inicjatorzy i założyciele muzeum, pan Yiannis Garedakis i jego żona, pani Eleni. Kolejny duży projekt zaplanowany jest na maj 2017 roku. Muzeum będzie pełniło rolę gospodarza międzynarodowej konferencji i dorocznego spotkania Stowarzyszenia Europejskich Muzeów Drukarskich (AEPM), którego jesteśmy członkiem od 2012 roku. Dynamizm z jakim pracuje w ostatnim okresie zespół odpowiedzialny za działalność muzeum, pozwala niebezpodstawnie przypuszczać, że wiele nowych przedsięwzięć dołączy w tym roku do naszego kalendarza wydarzeń" - dodaje.

Wszystkich zainteresowanych gorąco zachęcam do odwiedzenia przy najbliższej sposobności tego niepowtarzalnego muzeum oraz do zajrzenia na jego strone internetową pod adresem: www.typography-museum.gr, gdzie również jest dostępna wirtualna wycieczka po Muzeum Typografii. W celu ustalenia terminu odwiedzin muzeum, goście proszeni są o wcześniejszy kontakt telefoniczny (0030 - 2821051003 wew. 115, 0030 6974020861 - Elia Koumi) lub mailowy (info@typography-museum.gr).